INONU-POTEMKIN MEETING (23 NOVEMBER 1938) IN THE FRAMEWORK OF TURKISH-SOVIET RELATIONS AFTER MONTREUX CONVENTION

Bu makalede Sovyetler Birliği Dışişleri Halk Komiseri Yardımcısı Vladimir Petrovich Potemkin’in 23 Kasım 1938’de Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’yle yaptığı görüşme, Montreux sonrası Türk Sovyet ilişkileri çerçevesinde değerlendirilmektedir. Mustafa Kemal Atatürk’ün 21 1938 tarihli cenaze töreni için Moskova tarafından, heyeti başkanı olarak görevlendirilen Potemkin, cenazenin ardından bir süre daha Türkiye’de kalmış ve bu süreçte Bakanı Şükrü Saraçoğlu Birliği’nin Ankara Büyükelçisi Aleksey Terentyev’in katıldığı uzun görüşme yapmıştır. Türkiye’nin Almanya İngiltere’yle olan yeni karşılıklı yardım paktı meselesi gibi ilişkilerini meşgul eden konuların görüşüldüğü uluslararası kamuoyu yabancı misyonlar nezdinde büyük merak konusu olmuş, hatta Atatürk ilişkilerinde eski yakınlığa dönüş yorumlanmıştır. Çalışma içerisinde literatürde bahsi geçmekle birlikte içeriğine ilişkin bilgiye rastlanmayan İnönü Potemkin görüşmesinin detayları Diplomatik Arşivi, İngiltere Ulusal Arşivi İngilizce yayınlanmış Alman Rus arşivi evrakı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda, İnönü-Potemkin görüşmesini, Türk-Sovyet samimiyeti yeniden tesis diplomatik girişim değerlendirmenin doğru olmadığı vefatının ilişkilerde ani dramatik değişimin meydana gelmediği sonucuna varılmıştır.